ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
to_pompiiano_saloni.jpg
Το «πομπηιανό» σαλόνι
Οι προστατευτικές λινάτσες και οι σκαλωσιές του εργοταξίου στην οδό Μαυρομιχάλη 6 θα περικλείουν, μέχρι τον Φεβρουάριο του 2019, το μέγαρο Τσίλερ-Λοβέρδου, αφού ο χώρος αναμένεται να γίνει τότε επισκέψιμος για το κοινό.
Ο σημερινός ανυποψίαστος περαστικός δεν μπορεί να φανταστεί την κομψότητα, την ομορφιά και τη μεγαλοπρέπεια που διασώθηκαν στο εσωτερικό του ιστορικού κτιρίου, παρά την εγκατάλειψη δεκαετιών, τις πολλές λεηλασίες αλλά και την πυρκαγιά που υπέστη.
Οι υπηρεσίες Συντήρησης και Αναστήλωσης του υπουργείου Πολιτισμού που δουλεύουν εκεί, από το 2012 και το 2013 αντίστοιχα, έκαναν πάλι το θαύμα τους. Από τη σκοτεινιά, την εγκατάλειψη, τη μούχλα και τα αποκαΐδια ανέστησαν και ανέδειξαν ζωγραφικές διακοσμήσεις, ξυλόγλυπτα έργα, οροφογραφίες, ψηφιδωτά, εξαιρετικά δάπεδα, ακόμα και ένα σχέδιο σε φυσικό μέγεθος του ίδιου του Τσίλερ, σχεδιασμένο με μολύβι επάνω στον τοίχο του γραφείου του στον δεύτερο όροφο. Παράλληλα, διαφύλαξαν και ανέδειξαν τις διαφορετικές αισθητικές αντιλήψεις των διαδοχικών φάσεων κατοίκησις του κτιρίου από τις δύο οικογένειες.
Χθες, οι πόρτες του ανακαινισμένου πλέον μεγάρου άνοιξαν για τους πρώτους επισκέπτες, που παρευρέθηκαν στην ειδική ξενάγηση για την υπουργό Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου, τη γενική γραμματέα Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, στελέχη του υπουργείου και τους διαπιστευμένους δημοσιογράφους. Εντυπωσιασμένη η υπουργός Πολιτισμού, όπως δήλωσε μετά την περιήγηση, επισήμανε: «Στόχος είναι η πρώτη φάση συντήρησης να έχει ολοκληρωθεί το επόμενο 6μηνο.
Τον Φεβρουάριο του 2019 ο χώρος να είναι επισκέψιμος για το κοινό μέχρι να ολοκληρωθούν οι μουσειακές μελέτες για να στεγαστεί η βυζαντινή συλλογή Δ. Λοβέρδου» – το κτίριο θα λειτουργήσει ως παράρτημα του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου.
Το μέγαρο εκτείνεται σε τρεις ορόφους που καλύπτουν περίπου 1.100 τ.μ. Η αναστήλωση του κτιριακού συνόλου, η ανάδειξη και η συντήρηση των έργων τέχνης που βρίσκονται εντός έγιναν με υποδειγματικό τρόπο από τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού. «Μόνο όσοι δούλεψαν γνωρίζουν τις μεγάλες δυσκολίες και τους κινδύνους που υπήρξαν, αλλά θεωρώ ότι το αποτέλεσμα μας δικαιώνει», είπε από την πλευρά της η γ.γ. του ΥΠΠΟ Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη.
Ο Ερνέστο Τσίλερ έχτισε το μέγαρο το διάστημα 1882-1885 για να στεγάσει την οικογένειά του, μετά τον γάμο του στη Βιέννη με τη Σοφία Δούδου. Ετσι, το οικοδόμημα διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά των κτιρίων που σχεδίαζε ο Γερμανός αρχιτέκτονας, ενώ στο εσωτερικό η οικία Τσίλερ ήταν διακοσμημένη με τοιχογραφίες και οροφογραφίες, ξυλόγλυπτη σκάλα, περίτεχνα τζάκια. Η οικία γνώρισε λαμπρές ημέρες και το «πομπηιανό» σαλόνι της δέχτηκε σπουδαίες προσωπικότητες από την Ελλάδα και το εξωτερικό μέχρι το 1912 που έζησε ο Τσίλερ εκεί.
Οπως εξήγησαν οι συντηρητές, στο σαλόνι δόθηκε αυτό το χαρακτηριστικό όνομα εξαιτίας «των εξαιρετικών τοιχογραφιών σε λευκό φόντο, ζωγραφισμένες από τον Σλοβένο ζωγράφο Γιούρι Σούμπιτς, που είναι εμπνευσμένες από την Πομπηία και αναπαριστούν φτερωτές νύμφες-ψυχές, μορφές με έντονους συμβολισμούς».
Παρά την καταστροφική φωτιά που ξέσπασε το 1980 (όταν λειτουργούσε ως βεστιάριο της Εθνικής Λυριακής Σκηνής) σώθηκαν οι τοιχογραφίες όπως και περίτεχνη οροφή του, καθώς είχαν καλυφθεί με ψευδοροφές από την οικογένεια Λοβέρδου. Στον δεύτερο όροφο υπήρχαν τα υπνοδωμάτια των Τσίλερ. Στις οροφές τους ξεχωρίζουν τα ζωγραφικά θέματα με τους ελικοειδείς βλαστούς και τα μονογράμματα του αρχιτέκτονα (Ε.Ζ.) και της συζύγου του (S.Ε.Ζ.).
Αποτέλεσμα των μεγάλων οικονομικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε ο Γερμανός αρχιτέκτονας ήταν να βγει το σπίτι σε πλειστηριασμό το 1912. Ετσι πέρασε στην ιδιοκτησία του ιδρυτή της Ιονικής και Λαϊκής Τράπεζας, του φιλότεχνου Διονύσιου Λοβέρδου (1878-1934), ο οποίος επίσης στέγασε εκεί την οικογένεια αλλά και την πολυάριθμη συλλογή του που αποτελούνταν, κυρίως, από βυζαντινές εικόνες και έργα τέχνης.
Οι κόρες του, Μαρία Λοβέρδου και Ιωάννα Βασιλειάδη, δώρισαν το νεοκλασικό στο ελληνικό Δημόσιο, με διαχειριστή το ΥΠΠΟ, για λογαριασμό του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου στο οποίο πέρασε και η συλλογή των εικόνων. Στα χέρια του Δ. Λοβέρδου το μέγαρο δέχτηκε επεμβάσεις. Στο ισόγειο προστέθηκαν 500 τ.μ. και οικοδομήθηκε το παρεκκλήσι με τον εξαιρετικό ψηφιδωτό θόλο που έχει συντηρηθεί μοναδικά.
Το 1930 ο αρχιτέκτονας Αριστοτέλης Ζάχος διαμόρφωσε ένα τμήμα της κύριας οικίας σε ιδιωτικό Μουσείο Μεταβυζαντινής Τέχνης, όπου τοποθετήθηκαν οι 600 εικόνες της συλλογής του Δ. Λοβέρδου και τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου έγινε η πρώτη επίσημη έκθεσή τους. Οπως όλα δείχνουν, τα επόμενα χρόνια τα έργα της συλλογής –ή τουλάχιστον μέρος της– θα επιστρέψουν πάλι εκεί όπου εκτέθηκαν για πρώτη φορά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου