Παιδεία, εκπαίδευση, βιβλίο, καθηγητές
Οι νέοι και η βραδύτητα της ανάγνωσης
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
γράφει ο Γιώργος Σταματόπουλος*
Τα σημερινά παιδιά, που τελειώνουν το Λύκειο, δεν προετοιμάζονται καταλλήλως για τις εξετάσεις που θα τους οδηγήσουν ή θα τους αποκλείσουν από τις πανεπιστημιακές σχολές. Γιατί, τάχα;
Προηγείται βεβαίως ο τρόπος των εξετάσεων και αν η μέθοδος είναι παιδαγωγική ή ειδικώς επιστημονική, αλλά αυτό δεν είναι της στιγμής· προέχει η σχέση των παιδιών με το διάβασμα και κυρίως η επαφή τους με τους γονείς, τους καθηγητές και με το ίδιο το πνεύμα.
Τα παιδιά δεν μπορούν να προετοιμαστούν, διότι η λέξη «προετοιμασία» όπως και η έννοια «ανάγνωση» τους είναι ξένες, έτσι εθισμένα που είναι στην εικόνα του διαδικτύου και ανήμπορα να εναντιωθούν στον βομβαρδισμό «πληροφοριών», οι οποίες υποτίθεται θα τους ενδυνάμωναν το γνωστικό αλλά και πολιτισμικό πεδίο.
Είναι τέτοια η ταχύτητα της «ενημέρωσης», δέχονται τόσες εικόνες ανά δευτερόλεπτο από την οθόνη του υπολογιστή τους ώστε δεν μπορούν να κατανοήσουν τους αργούς ρυθμούς, που είναι τόσο απαραίτητοι για τη μελέτη ενός γραπτού κειμένου.
Η επικοινωνία είναι φευγαλέα και κατά συνέπεια και η συνείδηση είναι φευγαλέα - τέτοια τραγικότητα! Η κοφτή, λαχανιασμένη ανάγνωση, το άγχος να προλάβουν να συνομιλήσουν με φίλους και γνωστούς στο διαδίκτυο δεν δίνει την ελευθερία στα παιδιά να απολαύσουν τον γραπτό λόγο του «συντηρητικού» βιβλίου, της σωρευμένης αιώνων γνώσης.
Τούτα τα παιδιά βιώνουν τον «πολιτισμό» του ιλίγγου και της ανώφελης πληροφόρησης· η υπερπληροφόρηση εκπίπτει σε υποπληροφόρηση, διότι ο νους δεν έχει τον απαραίτητο χρόνο να ταξινομήσει, να φιλτράρει, να αξιολογήσει - μέσα σε δευτερόλεπτα καλείται να απαντήσει στα δεδομένα της στιγμής, να φανεί αρκετός (διεκπεραιωτικός) στα δεκάδες ή εκατοντάδες μηνύματα.
Τι να σου κάνει ο κακόμοιρος ο νους, έτσι μόνος που βολοδέρνει στο χάος της τεχνολογίας και φτωχός και αβοήθητος από συναισθήματα; Οι σπασμοί του άγχους δεν αργούν να εμφανιστούν και τότε αρχίζει το πανηγύρι: το χάσμα τάχα των γενεών, η κακομαθημένη νεολαία, οι νευρωσικοί γονείς και άλλα, πολλά, ψυχωσικού τύπου, επακόλουθα.
Ενας καινούργιος εφηβικός ψυχισμός, ανερμήνευτος εν πολλοίς και επικίνδυνος για την ψυχονοϊκή ισορροπία του ανθρώπου του εικοστού πρώτου αιώνα, είναι μπροστά μας και οι πλείστοι άδομεν: γονείς, εκπαιδευτικοί, Πολιτεία (η Εκκλησία είναι που βόσκει αλλού γι’ αλλού).
Χρέος όλων φαντάζει να ξαναθυμηθούμε, να επανανακαλύψουμε τη σοφία και την παιδαγωγική μαγεία της βραδύτητας, να γίνει η σχόλη φιλοσοφικό αίτημα και όχι να φαίνεται σαν να αποφεύγει ο νέος τη βαρετή διαδικασία του μονότονου και αργόσυρτου διαβάσματος· γιατί ο νέος βιάζεται χωρίς λόγο και χωρίς να ενδιαφέρεται να μάθει εάν υπάρχει λόγος.
Μη στενοχωριέσαι, μου λέει ο Φώτης, που ο γιος σου δεν διαβάζει· δεν μπορεί το παιδί να συγκεντρωθεί, είναι εκτεθειμένο σε ασύλληπτες για μας ταχύτητες - αστραπιαία επικοινωνία, επιδερμική γνώση, τι περίμενες; Ελα, ντε· συμφωνώ, θέλω δεν θέλω. Λίγο Δημόκριτο χρειαζόμαστε, λίγο Αριστοτέλη και Επίκουρο, λίγο Κούντερα, διάβολε... μια μέθοδο ανάγνωσης.
_________________
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου